Νέα / Άρθρα Το εργατικό ατύχημα κατά τη σύμβαση μαθητείας, πρακτικής άσκησης και δοκιμής

14/12/23 | Αρχική > Αρθρογραφία > Εργατολόγος

Το εργατικό ατύχημα κατά τη σύμβαση μαθητείας, πρακτικής άσκησης και δοκιμής

Οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας παραδοσιακά εντοπίζονταν αποσπασματικά σε πληθώρα, παντός είδους, νομοθετημάτων. Και μετά την υιοθέτηση του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, ωστόσο, πολλές διατάξεις του εργατικού δικαίου εξακολουθούν να ρυθμίζονται σε ειδικές διατάξεις, πολλές φορές του προηγούμενου αιώνα.

Τέτοια είναι και η περίπτωση του εργατικού ατυχήματος, η έννοια του οποίου δίνεται μέχρι σήμερα στο άρθρο 1 του ν. 551/1915. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, εργατικό ατύχημα είναι κάθε βίαιο συμβάν που πλήττει τον μισθωτό κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ αφορμής αυτής και επιφέρει το θάνατό του ή τον καθιστά ανίκανο προς εργασία για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 4 ημερών, με εξαίρεση την περίπτωση κατά την οποία ο παθών προκάλεσε με δόλο το ατύχημα.

Έτσι λοιπόν, γίνεται δεκτό ότι δεν συνιστά εργατικό ατύχημα η βλάβη που υφίσταται ο εργαζόμενος όταν η εργασία παρέχεται σύμφωνα με τη σύμβαση, υπό κανονικές συνθήκες εργασίας, δίχως τη μεσολάβηση άλλου εξωτερικού γεγονότος, ξένου προς τον οργανισμό του παθόντος. Έτσι, δεν αποτελεί εργατικό ατύχημα ο θάνατος ή η ανικανότητα προς εργασία από έμφραγμα που υπέστη ο εργαζόμενος υπό κανονικές συνθήκες εργασίας, ενώ, αντίθετα, συνιστά εργατικό ατύχημα, όταν το έμφραγμα ή άλλη σωματική βλάβη συνδέονται με υπέρμετρες προσπάθειες που καταβλήθηκαν κατά την εκτέλεση της εργασίας.

Επίσης, σύμφωνα με τη νομολογία δεν συνιστά εργατικό ατύχημα, κατά την έννοια του ν. 551/1915, η κατά την εκτέλεση της εργασίας εκδήλωση προϋπάρχουσας, έστω και σε λανθάνουσα κατάσταση, ασθένειας ή η επιδείνωσή της, στο μέτρο που η εργασία παρέχεται σύμφωνα με τη σύμβαση υπό κανονικές συνθήκες, έστω και δυσμενείς, σύμφυτες όμως προς αυτή συνθήκες εργασίας. Εάν όμως η επιδείνωση της προϋπάρχουσας ασθένειας προκλήθηκε από υπέρμετρη προσπάθεια που κατέβαλε ο εργαζόμενος κατά την εκτέλεση της εργασίας του κάτω από εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, τότε μπορεί να γίνει λόγος για εργατικό ατύχημα.

Οι σχετικές με τα εργατικά ατυχήματα διατάξεις, αφορούν σε εργατικά ατυχήματα που συμβαίνουν (α) κατά την εκτέλεση της εργασίας σαν άμεση συνέπεια αυτής (τραυματισμός του εργαζομένου από μηχάνημα, πτώση κατά την εκτέλεση της εργασίας κλπ), (β) με αφορμή την εργασία, δηλαδή εκτός του τόπου και του χρόνου εργασίας, με την προϋπόθεση να έχουν έστω και έμμεση σχέση με την εργασία (κατά την μετάβαση στην εργασία, ή κατά την ενέργεια μιας πράξης προς το συμφέρον του εργοδότη, ακόμα και χωρίς την εντολή του, ή κατά την διάρκεια της μεσημβρινής διακοπής στον τόπο της εργασίας κατά την προσέλευση ή αναχώρηση και για χρονικό διάστημα μιας ώρας αντίστοιχα), και τέλος σε εργατικά ατυχήματα που οφείλονται (γ) σε επαγγελματική ασθένεια (ασθένεια που οφείλεται στις επιδράσεις των συνθηκών εργασίας, όπως αναλυτικά αναφέρονται στον Κανονισμό Ασθένειας του ΙΚΑ).

Τι συμβαίνει όμως αν παθών του εργατικού ατυχήματος δεν είναι εργαζόμενος με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αλλά μαθητευόμενος ή πρακτικώς ασκούμενος ή δόκιμος εργαζόμενος;

Προτού εξετάσουμε αν βρίσκουν εφαρμογή οι διατάξεις του εργατικού ατυχήματος σε μαθητευόμενους, πρέπει να καταστεί σαφές ότι σύμβαση μαθητείας ονομάζεται εκείνη η σύμβαση μεταξύ εργοδοτών και ατόμων που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος έως και το 18ο έτος της ηλικίας τους, μέχρι ενός (1) έτους, και έχει στόχο την απόκτηση δεξιοτήτων. Κατά ρητή διατύπωση του νόμου, «τα άτομα αυτά, με εξαίρεση τις διατάξεις για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, δεν υπόκεινται στις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας». Επομένως, οι διατάξεις περί εργατικού ατυχήματος εφαρμόζονται και εξακολουθούν να ισχύουν και για όσους συνδέονται με εργοδότη με σύμβαση μαθητείας.

Για την πρακτική άσκηση και τους όρους και τις προϋποθέσεις της, αλλά και της λεπτομέρειες υλοποίησής της, προβλέπεται η έκδοση Κ.Υ.Α. των Υπουργών Εργασίας και Παιδείας. Όσον αφορά στους πρακτικώς ασκούμενους φοιτητές Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι., αυτή πραγματοποιείται σε φορείς του Δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, που δραστηριοποιούνται σε αντικείμενα συναφή με τον επιστημονικό προσανατολισμό του τμήματος σπουδών κάθε ενδιαφερόμενου φοιτητή, ενώ διαρκεί έξι (6) μήνες, κατά τους οποίους οι φοιτητές εντάσσονται πλήρως στις συνθήκες εργασίας του φορέα απασχόλησης. Προβλέπεται δε συγκεκριμένα ασφάλιση έναντι επαγγελματικού κινδύνου και μόνο. Πέραν αυτών οι φοιτητές δεν αποκτούν κανένα άλλο δικαίωμα εργασιακής ή ασφαλιστικής μορφής. Αλλά και για τους σπουδαστές των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης προβλέπεται ασφάλιση, κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης στον e-ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) μόνο για τον κλάδο του ατυχήματος. Εν ολίγοις, οι ασκούμενοι υπάγονται και αυτοί στις διατάξεις περί εργατικού ατυχήματος, οι δε ασφαλιστικές τους εισφορές, βαρύνουν το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, στο οποίο υλοποιείται η πρακτική άσκηση.

Τέλος, όσον αφορά στη σύμβαση δοκιμής του εργαζόμενου, η διατύπωση του νόμου είναι σαφής. «Σε κάθε περίπτωση και κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, εφαρμόζονται όλες οι προστατευτικές για τον εργαζόμενο διατάξεις που συνδέονται με τη σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας του, […]». Έτσι, ούτε σε αυτή την περίπτωση καταλείπεται χώρος για υποστήριξη της αντίθετης άποψης ότι όταν ο εργαζόμενος τελεί υπό δοκιμή δεν εφαρμόζονται οι προστατευτικές διατάξεις σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος.

Πάντως, παρά την πρόβλεψη από το νομοθέτη συγκεκριμένων κανόνων για την ασφάλεια των εργαζομένων και παρά την εξέλιξη της τεχνικής, ο αριθμός των εργατικών ατυχημάτων παραμένει ιδιαίτερα μεγάλος. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο ορισμός του εργατικού ατυχήματος μπορεί να δίνεται στο ν. 551/1915, αλλά δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του στα εργατικά ατυχήματα μισθωτών που υπάγονται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, δηλαδή του ασφαλιστικού οργανισμού που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των εργαζομένων της χώρας μας. Γι’ αυτούς ισχύουν οι διατάξεις του α.ν. 1846/1951. Σε κάθε όμως περίπτωση, εάν το ατύχημα του μισθωτού δεν είναι δυνατόν να χαρακτηρισθεί ως εργατικό και οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργοδότη, ο παθών δικαιούται αποζημιώσεως κατά τις διατάξεις του κοινού δικαίου.

ΠΗΓΗ: https://www.e-forologia.gr/cms/viewContents.aspx?id=231375&utm_source=articles_newsletter&utm_medium=email&utm_content=ergatologos&utm_campaign=15%2F12%2F2023&smclient=da3cee44-24fe-40e1-8020-ce0961747cb3